Leiderschap is….. ook doen wat je zegt

01 Nov Leiderschap is….. ook doen wat je zegt

Leiderschap is een interessant thema. Leiderschap gaat over de vraag hoe managers en medewerkers met elkaar omgaan. Het komt binnen alle lagen van organisaties voor en is belangrijk bij het veranderen en ontwikkelen van de organisaties. Het heeft meer met de organisatiecultuur dan met de structuur van doen. Leiderschap blijft altijd actueel en het is razend interessant om te zien hoe iedereen dit oppakt.
Zo ben ik de afgelopen weken getriggerd door de debatten en de strijd tussen Donald Trump en Hillary Clinton om het presidentschap van de VS. Begrippen als integriteit, vertrouwen en wederzijds respect kunnen blijkbaar naar de schroothoop. En zorgelijker….: wat is straks de invloed van dergelijke voorbeelden voor jongeren in onze samenleving. Worden de 21th century skills verrijkt met nieuwe skills als:  elkaar schofferen, in de rede vallen, gemeen zijn en elkaar zonder respect behandelen? Hoe congruent is dit nu aan wat zij als presidenten willen uitstralen?

Begin oktober was ik in gesprek met een directeur. In relatie tot zijn stijl van leidinggeven ging het daarbij ook over onderwerpen als congruentie en wederkerigheid. Mijn ervaring is dat het effect hiervan lang niet altijd op waarde wordt geschat. In het onderwijsconcept van de school staan vertrouwen, respect, samenwerken en rechtvaardigheid genoemd als kernwaarden. De verwachting is dat alle medewerkers dit zichtbaar maken in hun handelen. Inclusief
de directeur die hieraan leiding geeft.

In ons gesprek vertelt de directeur dat hij zijn medewerkers vertrouwt en hen veel vrijheid geeft. Veel medewerkers komen steeds bij hem met vragen of vragen bevestiging. Hij vindt dat lastig en het kost hem veel tijd. We ontdekken dat dit iets is wat hij zelf oproept. Hij blijkt moeite te hebben met de regie echt los te laten omdat hij bang is dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. In zijn geval blijkt tussen ‘zeggen en doen’ een kloof te liggen. De congruentie in zijn handelen ontbrak. Zijn toch wel sturende manier van handelen geeft weinig ruimte aan zijn medewerkers om zelf oplossingen aan te dragen of uit te proberen. Dat ze daarbij fouten mogen maken om zelf daarvan te kunnen leren.
Hij probeert de komende periode vooral vragen te stellen aan zijn medewerkers. Hij wil meer luisteren naar hun oplossingen en daarop doorvragen en zijn eigen oordeel uitstellen. Hij gaat hen vervolgens stimuleren hun eigen oplossingen uit te voeren.
Door zaken meer los te laten en zijn medewerkers meer zelf te laten beslissen ontstaat er meer rust in de organisatie.
Ik denk dat de directeur zo meer ruimte krijgt voor andere aspecten van zijn werk.

Leraren werken met leerlingen aan dezelfde concepten rond leidinggeven. Zij hebben eveneens te maken met vragen op het gebied van leidinggeven aan hun groep en/of leidinggeven aan zichzelf. En net als hun leidinggevenden worden zij geloofwaardiger als zij congruent handelen.

Wanneer leraren van leerlingen verwachten dat zij hun werk of opdrachten op tijd inleveren, dan verwachten leerlingen op hun beurt dat ook. Toetsen of werk dat zij inleveren moeten dan binnen de geldende afspraken worden nagekeken en teruggegeven. Dat is het principe van ‘de wederkerigheid der dingen’. Op het moment dat leraren dit niet doen is de kans groot dat leerlingen gaan mopperen en er problemen ontstaan.

Bij een andere opdracht gaat het dit jaar om leidinggeven aan veranderingen. De organisatie heeft zich vooral tot doel gesteld de leerling echt centraal te stellen. Zij wil uitgaan van de verschillen tussen leerlingen. Op het niveau van de medewerkers wil de directie daarbij ook congruent zijn en uitgaan van de verschillende kwaliteiten waarover zij beschikken. Een mooi proces waarin veel wordt ‘omgedacht’. Het vraagt om andere vaardigheden van de directeur. Denk daarbij aan vaardigheden als: “Creativiteit, ondernemerschap, visie en durf/lef om fouten te maken”.
Bij het ‘op orde houden’ en ‘doorontwikkelen’ van de eigen organisatie met als doel de leerlingen echt centraal te stellen, is het van belang dat je je openstelt om jezelf continu te professionaliseren. Op het gebied van kwaliteitszorg kwam de huidige gesprekkencyclus aan de orde. Voor een organisatie met zulke ambities gaat het de beoordelingsgesprekken voorbij. Dat is niet meer congruent aan de doelen die zij nastreven. We zijn daarom bezig de gesprekkencyclus aan te passen. Dit sluit aan op het idee meer te zwermen; te werken in meer flexibele samenstellingen. En dat begint bij zelfkennis en zelfinzicht. Een interessante opdracht. Meer hierover weten… ?

Groet,

Willem van Dam

(wanneer u een keer wilt sparren, of een dialoog rond het thema leiderschap wil organiseren, neem gerust contact op)

Wilt u een reactie plaatsen?

– schrijf dan uw reactie (‘write your comment’)
– zet een vinkje bij ‘ik ben geen robot’
– en submit
Bedankt!